Stel, je wilt in Nederland een expositie organiseren over klimaatverandering. Heeft dat zin en zo ja hoe doe je dat dan? Antwoord: uiteraard is zo’n expositie zinvol. En het Rijksmuseum Muiderslot laat zien hoe je dat doet.

Eerst even vaststellen dat we In een moeilijke tijd leven. We hebben al jaren te maken met klimaatverandering: stijgende temperaturen, meer regen en hoogwater. Toch heeft een meerderheid van de Nederlanders gekozen voor een kabinet dat de crisis niet serieus wil aanpakken.

Voor kunst en cultuur geldt hetzelfde. Sinds een kwart eeuw staat het cultuurbeleid gelijk aan minder budget  en een verschraald aanbod.  Promotiecampagnes van grote evenementen gaan ten koste van media aandacht en publieksinteresse voor kleinere evenementen.  Dat effect zal in de komende jaren versterken. Want met de plannen van de nieuwe regering ziet het er op kunst en cultuurgebied heel somber uit.

Dan wil je dus zelf zo’n relatief klein evenement organiseren, nota bene over dat controversiële onderwerp klimaatverandering. Je  weet uit ervaring dat er weinig aandacht voor zal zijn in landelijke media. En je weet dat het onderwerp niet geliefd is bij een grote groep Nederlanders. Hoe pak je dat aan, waar vind je een geschikte expositieruimte?

Het Muiderslot toont aan hoe je zo’n expositie tegenwoordig moet organiseren. Je start met een bestaande locatie waar sowieso al een brede groep bezoekers komt, want dat is dit museum. Bezoekers komen voor de grandeur van het eeuwenoude slot. Ze komen voor een bolwerk van nationale historie. Ze komen voor verhalen over ridders, veldslagen, liefdesverhalen en andere gewone dagelijkse belevenissen uit de Middeleeuwen. Ze hebben op televisie programma’s gezien over de geschiedenis van ons eigen land. Programma’s die inspelen op gevoelens van waardering, trots en nou ja misschien ook wel een vleugje nationalisme. Hoe dan ook is het al jaren een formule die het goed doet bij een groot publiek. En juist met dat gegeven kun je als organisator van exposities je voordeel doen.

Zo kwamen de Stichting Artworlds en het Muiderslot tot een baanbrekend tentoonstellingsconcept. Moderne, conceptuele kunst, gewoon tussen Middeleeuwse verhalen. Die twee uitersten blijken uitstekend combineerbaar. Dat kan iedere bezoeker ervaren. De informatieborden bij de klimaatkunstwerken zijn helder en vooral de gratis audioguide slaat in begrijpelijke taal een brug tussen heden, verleden en toekomst.

Kijk bijvoorbeeld eens in de keuken van het Muiderslot. Je ziet de kookplaats en schilderijen over het culinaire leven in de Middeleeuwen. En dan ligt er op de eettafel een rol papier met tekeningen van klimaatactivisten. Hoe naadloos dat op elkaar aansluit kun je horen met de audioguide.

Prachtig!  Dit is het perfecte recept voor een expositie in moeilijke tijden. Je geeft bezoekers de info over het onderwerp waarvoor ze gekomen zijn. Maar je trekt die lijn moeiteloos door naar de veranderde maatschappij van nu, en dan verder naar de bedreigingen voor de toekomst die zich nu al manifesteren. Zo krijgen de mieren buiten het kasteel hun logische plek. Binnen sluit een wandtapijt van afvalplastic optimaal aan op de gobelins van de Middeleeuwen, een globe met onder andere Greta Thunberg staat mooi naast een eeuwenoude wereldbol. En als je langs de Stikstofboom door het raampje naar buiten kijkt, zie je de boomgaard die voor vroegere bewoners van het Muiderslot van levensbelang was. Een installatie met een waterbak in een oude schommelstoel verwijst naar een vroegere stad onder water én naar het huidige Muiderslot, dat door klimaatverandering ook steeds meer de dreiging voelt van hoogwater op het IJsselmeer. Alle 27 conceptuele kunstwerken worden door deze historische band extra betekenisvol.

Deze innovatieve expositie biedt een actueel maatschappelijk palet met de klimaatcrisis, duurzaamheid, natuurbehoud en andere problemen, weergegeven door 20 kunstenaars. Duidelijk is dat er één logische verklaring is voor het ontstaan van die problemen. Onze leefwijze is sinds de Middeleeuwen en vooral in de afgelopen eeuw, rigoureus veranderd. En dat kan een eye opener voor bezoekers zijn. Absoluut een must see dus.